Snooker
Zasady gry
Na stole znajdują się 22 bile: biała, żółta, zielona, brązowa, niebieska, różowa, czarna oraz 15 bil czerwonych. Bila biała nazywana jest bilą rozgrywającą (ang. cue ball). Bile żółta, zielona, brązowa, niebieska, różowa i czarna nazywane są bilami kolorowymi. Zadaniem gracza jest uderzanie kijem bili białej w taki sposób, aby pozostałe bile w odpowiednim porządku wpadły do kieszeni. Można uderzać kijem jedynie w białą bilę. Gracz, który uzyska więcej punktów, gdy na stole nie zostaną już żadne bile, wygrywa.
Podstawowe definicje
-
Frame (frejm) – jest to okres gry rozpoczynany pierwszym zagraniem, zakończony w jeden z następujących sposobów:
- Poprzez poddanie przez zawodnika będącego przy stole,
- Oznajmienie przez rozgrywającego końca frame'u w sytuacji, gdy ma on przewagę 8 lub więcej punktów, a na stole pozostaje tylko czarna bila,
- Wbicie lub faul w momencie, gdy na stole pozostaje tylko czarna bila,
- Poprzez ogłoszenie przez sędziego końca frame'u.
-
Game (mecz) – składa się z określonej liczby frame'ów. Zwykle podaje się maksymalną liczbę frame'ów, które mogą być rozegrane podczas meczu. Na przykład zwrot "lepszy z 19 frame'ów" oznacza mecz do 10 wygranych partii.
-
Striker (rozgrywający) – zawodnik znajdujący się w grze (wykonywający zagrania).
-
Stroke (zagranie) – jest rozpoczęte w momencie kontaktu białej bili z kijem. Są wyróżniane dwa rodzaje zagrań: bezpośrednie (kiedy bila biała trafia w inną bilę bez wcześniejszego kontaktu z bandą) i pośrednie (biała bila uderza w inną bilę po kontakcie z bandą).
-
Pot (wbicie) – ma miejsce wtedy kiedy bila wpada do kieszeni bez naruszenia przepisów gry.
-
Break (brejk) – suma punktów uzyskanych poprzez wbicia podczas jednego podejścia w jednym frame'ie przez jednego zawodnika.
-
In-hand (biała "w ręce") – okoliczność, w której zawodnik może zdecydować o pozycji białej bili w polu "D". Zgodnie z przepisami ma to miejsce w następujących sytuacjach:
- Przed rozpoczęciem frame'a,
- Po wpadnięciu białej bili do kieszeni,
- Po wybiciu białej bili poza stół.
-
Nominated ball (bila deklarowana) – wskazana przez zawodnika kolorowa bila, którą zamierza on trafić jako pierwszą podczas zagrania. W snookerze nie deklaruje się bil czerwonych.
-
Free ball (wolna bila) – jest wskazywana przez gracza rozgrywającego w momencie, gdy jego przeciwnik sfaulował i zostawił na stole pozycję snookerową.
-
Snooker (pozycja snooker) – sytuacja, w której zawodnik będący przy stole nie może zagrać bezpośrednio kolejnej bili, ponieważ jest ona częściowo lub całkowicie przesłonięta przez inne bile.
-
Spot Occupied (punkt zajęty) – sytuacja, w której kolorowa bila nie może zostać ustawiona na swoim nominalnym punkcie, ponieważ jest on częściowo lub całkowicie zajęty przez inną lub inne bile. Jeżeli zaistnieje taka sytuacja sędzia musi znaleźć dla bili inne miejsce.
-
Miss (chybienie) – ma miejsce wtedy, gdy biała bila nie osiągnie w pierwszej kolejności kontaktu z bilą zagrywaną. Miss ma miejsce wtedy, gdy sędzia uzna, iż zawodnik nie wykorzystał dostatecznie swoich umiejętności przy próbie zaliczenia zagrywanej bili.
Bile i ich ustawienie
Podobnie jak w innych grach bilardowych bila rozgrywająca jest koloru białego. Oprócz niej występuje 15 bil czerwonych oraz 6 bil "kolorowych": żółta, zielona, brązowa, niebieska, różowa i czarna.
Przed rozpoczęciem każdej partii bile są układane przez sędziego w następujący sposób:
-
Bile czerwone ułożone w formie trójkąta równobocznego z bilą wierzchołkową na osi podłużnej stołu ponad "Punktem Piramidy" z pozostawieniem możliwości umieszczenia tam bili różowej jak najbliżej czerwonych, ale bez dotykania jej.
-
Bila żółta w prawym rogu "Pola D",
-
Bila zielona w lewym rogu strefy "Pola D",
-
Brązowa bila w środkowym punkcie "Pola D"",
-
Bila niebieska w "Punkcie Centralnym",
-
Różowa bila w "Punkcie Piramidy",
-
Czarna bila w "Punkcie Głównym".
Rozpoczęcie gry
W pierwszym ruchu gracz ustawia w dowolny sposób białą bilę (przy założeniu, że biała bila nie może dotykać innej bili) w tzw. "polu D", wyznaczonym przez linię bazy oraz półokrąg, jak na rysunku. Zawodnik ma za zadanie uderzyć jedną z bil czerwonych (tzn. uderzając kijem białą bilę spowodować, aby ta trafiła w jedną z bil czerwonych). Jeśli po jego ruchu żadna z czerwonych bil nie znajdzie się w kieszeni, to kolejka przechodzi na drugiego gracza.
Przebieg gry
Jeśli gracz wbije do kieszeni czerwoną bilę, otrzymuje jeden punkt i obowiązek wbijania jednej z bil kolorowych. Informuje przeciwnika i sędziego, którą bilę wybrał, i stara się ją wrzucić do kieszeni (nie może wybrać bili czerwonej). Jeśli mu się nie powiedzie, kolejka przechodzi na przeciwnika, który wbija najpierw bilę czerwoną za 1 punkt, a następnie wybraną bilę kolorową. Jeśli mu się uda, to otrzymuje odpowiednią liczbę punktów (2 – za żółtą, 3 – za zieloną, 4 – za brązową, 5 – za niebieską, 6 – za różową i 7 – za czarną). Po wbiciu bili kolorowej, gracz przystępuje do wbijania następnej bili czerwonej. Bile czerwone nie wracają na stół, zaś bile kolorowe wracają na swoje miejsce. Jeśli miejsce danej bili jest zajęte, to bilę umieszcza się w (wolnym) punkcie bili o najwyższym nominale.
Jeżeli gracz wbije ostatnią czerwoną bilę i przypadającą na nią kolorową, rozpoczyna wbijanie po kolei wszystkich bil kolorowych, które teraz po wbiciu do kieszeni już nie wracają na stół. Kolejność wbijania bil kolorowych jest taka sama jak ich wartość punktowa, a więc: żółta, zielona, brązowa, niebieska, różowa i ostatnia czarna.
Faule
Faul zachodzi, gdy:
-
gracz nie trafi w bilę rozgrywaną jako pierwszą;
-
któraś z bil opuści stół;
-
gracz wbije bilę innego koloru niż rozgrywana;
-
po uderzeniu w białą bilę przeskoczy ona nad dowolną bilą i uderzy rozgrywaną bilę ze strony przeciwnej w stosunku do pozycji przed uderzeniem (częsty efekt nieczystego uderzenia w białą bilę – tzw. zerwanie uderzenia);
-
zawodnik dotknie bili innej niż biała lub dotknie białą bilę czymś, co nie jest tipem (końcówką kija – wyjątkiem jest tu odtwarzanie sytuacji na stole po chybieniu);
-
gracz ustawi snookera za wolną bilą;
-
wystąpi tzw. push ball, tzn. gracz uderzy białą bilę w ten sposób, że w momencie jej uderzenia w inną koniec kija wciąż się z nią styka. Wyjątek: sytuacja touching ball, czyli taka, w której biała bila styka się z inną przed uderzeniem.
Faul oznacza, że przeciwnik dostaje 4 punkty, albo wartość bili rozgrywanej, w zależności od tego, która liczba jest większa. Zawodnik, którego przeciwnik sfaulował, może zadecydować, czy będzie sam kontynuował grę, czy odda kolej przeciwnikowi (w niektórych sytuacjach może nakazać przeciwnikowi grę z poprzedniego ustawienia). Termin snooker oznacza sytuację, gdy zawodnik nie może bezpośrednio uderzyć odpowiedniej bili, gdyż na drodze stoją bile innego koloru, i musi próbować uderzać od bandy lub z odpowiednią rotacją, ryzykując faulem.
Breaki
Liczba punktów zdobytych podczas jednego podejścia do stołu to break. Najwyższy możliwy break uzyskuje się, jeśli po każdej wbitej bili czerwonej zostanie wbita bila czarna; wynosi on 147 punktów. Możliwe jest też wbicie w breaku 155 punktów, jeśli zawodnik zacznie od wolnej bili (ang. free ball), czyli uzyska po faulu przeciwnika możliwość zagrywania bili kolorowej, punktowanej jak czerwona. Osiągnięcie lub pobicie bariery 100 punktów (tzw. century break) nagradzane jest zawsze przez publiczność gromkimi brawami.
Źródło: wikipedia.pl
Ósemka
Zasady gry
Ósemka (ang. eight ball) – rodzaj gry w bilard dla dwóch graczy, każdy gracz wbija bile swojego koloru (pełne lub połówki) do łuz. Kiedy wbije wszystkie swoje bile, musi wbić czarną bilę oznaczoną numerem 8 do zadeklarowanej łuzy.
Wbicie czarnej bili w momencie, kiedy na stole pozostały bile koloru gracza, oznacza natychmiastową przegraną. Gracz przegrywa również, jeśli w ostatnim ruchu wbije jednocześnie bilę czarną i białą. Jeśli gracz nie wbije zadeklarowanej bili do zadeklarowanej łuzy, kolejka przechodzi na drugiego gracza.
Gra powstała w pierwszej dekadzie XX wieku. Obecnie jest najpopularniejszą odmianą bilardu.
Bile
W momencie rozpoczęcia gry na stole znajduje się bila biała (rozgrywająca) i 15 bil rozgrywanych, ponumerowanych od 1 do 15. Bile o numerach od 1 do 7 to bile "pełne", bile od 9 do 15 to bile z paskiem (czasem nazywane "połówkami"). Bila o numerze 8 jest jednolicie czarna.
Kolory bil to zazwyczaj:
- 1 i 9 - żółte
- 2 i 10 - niebieskie
- 3 i 11 - czerwone
- 4 i 12 - fioletowe (różowe)
- 5 i 13 - pomarańczowe
- 6 i 14 - zielone
- 7 i 15 - brązowe
- 8 - czarna
- rozgrywająca - biała
Reguły gry
Ustawienie bil: Bile do rozbicia powinny być ustawione tak ściśle jak to możliwe, w formie trójkąta; na punkcie głównym stołu ma się znaleźć bila stanowiąca wierzchołek trójkąta, bila "8" w jego środku. W dolnych wierzchołkach trójkąta powinny znajdować się bile z różnych grup. Pozostałe bile muszą być ustawiane losowo, z wyłączeniem jakiegokolwiek świadomego ich umieszczania w wybranym, konkretnym miejscu trójkąta (patrz Regulacje, 4. Ustawianie bil do rozbicia / „nabijanie" stołu).
Mecz rozpoczyna się walką o rozbicie. Obaj zawodnicy uderzają kule wzdłuż dłuższej bandy, odbijając je od góry stołu tak by zatrzymały się jak najbliżej bandy przy której stoją.
Aby uderzenie rozbijające mogło być uznane za prawidłowe muszą być spełnione następujące wymogi:
- bila biała musi być zagrywana z pola bazy,
- niewymagane jest nominowanie bili, nie ma znaczenia, która bila zostanie uderzona jako pierwsza,
- jeśli zostanie wbita jakakolwiek bila, zagrywający kontynuuje grę, stół jest wtedy „otwarty",
- jeśli żadna bila nie zostanie wbita, przynajmniej cztery bile numerowane muszą dotknąć bandy lub band; w przeciwnym wypadku jest to błąd nieprawidłowego rozbicia, a przeciwnikowi przysługuje prawo:
- zaakceptowania pozycji bil na stole i zagrywania,
- powtórnego ustawienia bil do rozbicia i wykonania uderzenia rozbijającego,
- powtórnego ustawienia bil do rozbicia i nakazania powtórnego wykonania uderzenia rozbijającego,
- wbicie bili "8" w trakcie poprawnie wykonanego uderzenia rozbijającego nie jest faulem. Jeśli się to zdarzy zawodnik rozbijający ma do wyboru:
- repozycjonować bilę "8" i kontynuować grę akceptując pozycję bil na stole,
- powtórnie ustawić bile do rozbicia i wykonać uderzenie rozbijające,
- jeśli zawodnik rozbijający wbije bilę "8" i bilę białą jest to błąd rozbicia. Przeciwnik ma do wyboru:
- repozycjonować bilę "8" i kontynuować grę z pozycji „biała z ręki" z pola bazy, akceptując pozycję bil na stole,
- powtórnie ustawić bile do rozbicia i wykonać uderzenie rozbijające,
- jeśli jakakolwiek bila obiektowa zostanie wybita poza stół w trakcie uderzenia rozbijającego (nie wraca ona do gry, z wyjątkiem bili "8", która jest repozycjonowana) jest to faul. Zawodnik przejmujący prawo zagrywania (zwany dalej „zawodnikiem wchodzącym") ma do wyboru:
- zaakceptować pozycję bil na stole i zagrywać,
- zagrywać z pozycji „biała z ręki" z pola bazy akceptując pozycję bil na stole,
- jeśli w trakcie uderzenia rozbijającego popełniony zostanie faul nie ujęty w powyższym zestawieniu, zawodnik wchodzący ma do wyboru:
- zaakceptować pozycję bil na stole i zagrywać,
- zagrywać z pozycji „biała z ręki" z pola bazy akceptując pozycję bil na stole.
Po prawidłowym rozbiciu – niezależnie od tego czy wpadły jakiekolwiek kolorowe bile – stół pozostaje "otwarty". Jeśli wpadła choć jedna kolorowa bila – grę kontynuuje zawodnik rozbijający. Stół otwarty – oznacza sytuację w której dozwolone jest uderzenie białej bili o dowolną inną bilę (połówka, pełna)
Stół będzie "zamknięty" (zostanie dokonane przydzielenie połówki/pełne do zawodnika) w chwili gdy przynajmniej jedna bila zostanie prawidłowo wbita w osobnym uderzeniu (po rozbiciu).
Faule
Każdy faul karany jest "bilą z ręki" dla przeciwnika. Oznacza to, że zawodnik, który dochodzi do stołu ma prawo ustawić bilę białą w dowolnym miejscu na stole. Jeśli faul popełniony jest przy rozbiciu (na przykład wpada bila biała), zawodnik dochodzący do stołu ustawia bilę białą na polu bazy i musi zagrać bilę znajdującą się poza tym polem. Za faul uznawane są następujące sytuacje:
- Kiedy zawodnik nie trafi bilą białą w żadną bilę;
- Kiedy zawodnik trafi bilą białą w bilę czarną lub w bilę przeciwnika jako pierwszą;
- Kiedy zawodnik wbije bilę białą;
- Kiedy zawodnik wbije bilę czarną w trakcie gry, wybije ją poza stół lub wbije ją do niezadeklarowanej łuzy (ten faul skutkuje przegraniem partii). Jeśli jednak bila czarna wpadnie przy rozbiciu, zawodnik, który znajduje się przy stole podejmuje decyzję – może nakazać ponowne ustawienie bil i rozbić lub ustawić bilę czarną na punkcie głównym stołu lub linii powrotów (jeśli ten punkt jest zajęty) i kontynuować grę;
- Kiedy żadna bila po zbiciu bili białej z zagrywaną nie zaliczy bandy (wyjątkiem jest sytuacja, w której któraś z bil wpada do łuzy – wtedy banda nie musi być zaliczona);
- Kiedy któraś z bil opuści stół;
- Kiedy zawodnik dotknie ręką, kijem, ubraniem jakiejkolwiek bili na stole (poza prawidłowym zagraniem bili białej kapką kija).
Źródło: wikipedia.pl